| 10. Σὺ δέ, ὦ μέγιστε τοῦ Χριστοῦ μάρτυς Δημήτριε, ποῦ ποτε ἆρα ἦσθα τοιαύτα πασχούσης τής σῆς πόλεως; Πώς ὁ τοσαῦτα τρόπαια στήσας / κατά βαρβάρων, ἡνίκα δέος ταύτης ὑπερμαχεῖν, ὁ πολλούς μεν έκείνων τῶν αἱμοβόρων αὐτοχειρίᾳ καὶ ἀνελών, πολλοῖς δὲ τὸ δόρυ φοβερὸν ἐπισείσας καὶ κατά κράτος ἐλάσας, οὕτω νῦν εὑρέθης ὑπνῶν καὶ τὸ παράπαν αὑτοῖς ἀνεπιστρόφως ἔχων; ἵνα τί μὴ τά τροφεῖα ᾐδέσθης; ἵνα τί μὴ τοῦ ἀγῶνος τὸν τόπον ἠλέησας; ἵνα τί μὴ τῷ θείῳ ναῷ καὶ τῷ μυροβλύτῃ τάφῳ τὴν ἀσυλίαν ἐφύλαξας; Τί τὴν περὶ σὲ σπουδὴν καὶ εὐσέβειαν οὐκ ἠμείψω τῇ προστασία; Καὶ μὴν αὐτοῖς ἀνὰ στόμα διὰ παντὸς ὁ μέγας Δημήτριος καὶ ὑπὲρ τὸ ἐν ῥησὶ πνεῦμα και ὑπὲρ τὴν ἐν καρδίᾳ ζωὴν συνεχής ἡ σὴ μνήμη∙ καὶ μετὰ τὸν Σωτῆρα σωτήρ, καὶ μετὰ τὸ κόσμου καθάρσιον αἷμα τὸ σόν. Τί οὖν ταῦτα καὶ πόθεν; Ἀλλ' ἀπέλιπες αὐτοὺς δηλονότι πολλῷ πρότερον καὶ τὴν οἰκείαν μακαριότητα καταλαβὼν ἐν αὐτῇ διῆγες, τῶν ἀνθρωπίνων ἁπάντων ἠμεληκώς• οὑ γὰρ ἔφερες εἶναι παρ' οἷς τὸ καλὸν κακῶν συμμιγές, ἐνὸν ἀπολαύειν ἀμέσως τοῦ ἀκηράτου καλοῦ καὶ τῆς θείας δόξης εἰς τὸ διηνεκὲς ἐντρυφεῖν. Οὕτω δὴ τῆς σῆς προστασίας ἀποληφθεῖσι, ξυνηνέχθη παθεῖν ἅπερ ἔπαθον. Αἰσθάνομαι μὲν οὖν ἀηδῆ ποιῶν τοῖς πολλοῖς εἰ ἃ μήτ' ἰδεῖν ηὔχοντο μήτε παθεῖν αὐτὸς ἀναξαίνω τῇ μνήμη καὶ προτίθημι τῷ λόγῳ πρὸ ὀφθαλμῶν καὶ στηλογραφῶ τοῖς ἐπιοῦσιν εἰς ἔνδειξιν. Ἀλλὰ τίς φειδώ / ῥημάτων, ὧν τὴν πεῖραν δι' ἔργων ἐγνώκαμεν; Τί τοὺς λόγους ἀποκρυψόμεθα, τὰ πράγματα βλέποντες ; Ψυχρὰν τῇ καλλίστη πόλει καταθήσομεν χάριν, εἰ σιωπήσομεν αἰδεσθέντες ἅ τῇ οἰκουμένη πάση κατάδειλα πρόκειται. Περιάγεται πρεσβύτης σεμνός, καὶ οὗτός γε μοναχός, ἔστι δ' ὅπου καὶ ἱερεύς, ὑπὸ ἁλύσει βαρείᾳ καὶ χειροπέδαις συνδεδεμένος ὅτῳ ποτὲ ἔτυχε, καὶ περιάγεται καταπτύστῳ καὶ κορυζῶντι Ἰσμαηλίτη μηδὲ δυοῖν ὀβολοῑν ἀξίῳ, τὴν ἑαυτοῦ τιμὴν πολυτάλαντον προσαιτῶν. Ὁ μὲν ἐν αὐτοῖς Μακεδόσι πιπράσκεται, ὁ δὲ εἰς Τριβαλλοὺς ἐκτοπίζεται. Ὁ δὲ εἰς Θρᾴκην μεταχωρεῖ, τοῖς ἄγουσιν ἐφεπόμενος, καὶ ὁ μὲν εἰς Ἀσίαν διαπερᾷ δουλεύσων, ὁ δ' εἰς Βιθυνίαν διὰ τοῦ βασιλεύοντος ἄστεος* τοὺς γὰρ πολλοὺς καὶ θεατρίσαντες μόνον εἰς ἡμετέραν αἰσχύνην, εἶτα λαβόν τες ἀπίασιν. Τὰ δ' αὐτὰ καὶ γυναῖκες πἀσχουσι, μάλιστα τῶν εὐγενῶν ποτε καὶ πλουσίων, ὑπ' ἀγενοῦς εἰ τύχοι καὶ τριδούλου βαρβάρου. Παπαῖ τοῦ μεγέθους τῶν συμφορῶν, εἰς οἷον ἄρα τὰ χριστιανῶν πράγματα τέλος ἐλήλακεν. Οὐκέτι κατέχειν ἑαυτοὺς οἱ^ φόνιοι θῆρες ἐθέλουσιν, ἀλλ' ἐξᾶραι ἅπαν τὸ γένος διανοοῦνται καὶ μόνοι τῶν ἐπὶ γῆς ἁπάντων ἐγκρατεῖς καταστῆναι, τάχα δὲ δὴ τοῦτο καὶ ἰσχύσουσιν οὐ γὰρ / καλῶς ἔχουσιν ἡμῖν καὶ τοῖς ἡμετέροις ὁ ἀντίχριστος ἐπιστήσεται καὶ τὸν ἑαυτοῦ ζυγὸν ἐπιθήσει, προσδόκιμος ἤδη γε ὤν, ἐκνενευρισμένοις δὲ καὶ δεδουλωμένοις, ἵνα δὴ τῶν ἡμετέρων ἀρχόντων πολὺ πρότερον ἄρξη καὶ βουλομένων. |
10. Εσύ, μέγιστε τοϋ Χριστού μάρτυς Δημήτριε, πού ήσουν άραγε, ένώ ή πόλη σου έπασχε τέτοιες συμφορές; Πώς έσύ πού έστησες τόσα τρόπαια κατά τών βαρβάρων, όταν χρειάστηκε νά τήν υπερασπιστής, έσύ πού πολλούς άπό εκείνους τούς αιμοβόρους σκότωσες μέ τά χέρια σου και σέ πολλούς έσεισες δόρυ φοβερό και έδιωξες μέ όλη σου τή δύναμη, τώρα βρέθηκες νά ύπνώττης και τούς παραχώρησες τά πάντα; Γιατί δέν ντράπηκες τήν πόλη πού σέ ανέθρεψε; Γιατί δέν ελέησες τον τόπο τοΰ μαρτυρίου σου; Γιατί δέν φύλαξες απόρθητο τον θειο ναό σου και τον τάφο πού αναβλύζει μύρα; Γιατί δέν αντάμειψες μέ τήν προστασία σου τήν τιμή και τήν ευσέβεια πού έδειχναν (οί πιστοί) γιά σένα; Επειδή στο στόμα τους πάντοτε είναι ό μέγας Δημήτριος, και ή μνήμη σου συνεχής περισσότερο άπό τον αέρα πού αναπνέουν μέ τήν μύτη τους και τήν ζωή της καρδιάς τους. Μετά τον Σωτήρα (Χριστόν) είσαι σωτήρ και μετά τό αίμα (τοϋ Χριστού) πού καθάρισε τον κόσμο είναι τό δικό σου αίμα. Γιά ποιο λόγο συνέβησαν αυτά και άπό πού προέρχονται; Είναι φανερό ότι τούς εγκατέλειψες εδώ και πολύ καιρό και βρέθηκες στήν μακάρια ζωή σου, τήν οποία διάγεις, ξεχνώντας όλα τά ανθρώπινα. Επειδή δέν υπέφερες νά τούς βλέπης νά αναμειγνύουν τό καλό μέ τά κακά, ενώ μπορούσαν νά απολαύουν αμέσως τό ακήρατο καλό και νά εντρυφούν αιωνίως στήν θεία δόξα (13). "Ετσι, όταν έχασαν τήν προστασία σου, συνέβη νά πάθουν αυτά πού έπαθαν. "Εχω τήν αίσθηση ότι κάνω πολλούς νά αηδιάζουν, επειδή αυτά πού ούτε εύχονταν νά δουν ούτε νά πάθουν τά ξαναφέρνω στήν μνήμη και τά θέτω προ οφθαλμών μέ τον λόγο και τά γράφω σέ στήλη, γιά νά τά θυμούνται οί μεταγενέστεροι. Αλλά γιατί νά λυπηθούμε τά λόγια γι' αυτά πού γνωρίσαμε μέ έργα; Γιατί νά κρύψουμε τούς λόγους, όταν βλέπουμε τά ίδια τά πράγματα; Θά κάνουμε ψυχρή χάρη στήν ωραιότατη πόλη, άν άπό ντροπή σιωπήσουμε αυτά πού είναι ολοφάνερα σ' όλη τήν οικουμένη. Περιφέρεται ένας σεμνός γέροντας, ένας μοναχός, άλλου ένας ιερεύς, δεμένοι μαζί μ' όποιον τύχη μέ βαριά αλυσίδα και χειροπέδες, και αυτούς τούς περιφέρει ένας κατάπτυστος και ηλίθιος Ισμαηλίτης πού δέν έχει άξια ούτε δύο όβολούς, ζητώντας νά τούς πούληση έναντι τεραστίου ποσού. "Αλλος πουλιέται στους Μακεδόνες και άλλος εκτοπίζεται στήν χώρα τών Τριβαλλών (14). Αλλος αναχωρεί γιά τήν Θράκη ακολουθώντας αυτούς πού τον μεταφέρουν. Αλλος περνάει στήν Ασία, γιά νά ζήση ώς δούλος, και άλλος στήν Βιθυνία διά μέσου της πόλεως τοΰ βασιλέως. Πολλούς τούς περιέπαιξαν, μόνον και μόνον γιά νά μας ντροπιάσουν, και μετά τούς πήραν και έφυγαν. Τά ίδια πάσχουν και οί γυναίκες, ιδιαίτερα οί ευγενείς, άπό τον οποιοδήποτε τυχαίο ταπεινής καταγωγής άνθρωπο και «τρεις φορές δούλο» βάρβαρο. Αλίμονο γιά τό μέγεθος τών συμφορών, σέ ποιο τέλος κατάντησαν οί χριστιανοί! Τά φονικά θηρία δέν θέλουν νά κρατούν γιά τούς εαυτούς τους (αιχμαλώτους), άλλά σκέπτονται νά εξαφανίσουν όλο τό γένος (τών χριστιανών) και νά γίνουν κύριοι όλων τών επί της γής. "Ισως μπορέσουν και τό επιτύχουν αυτό. Διότι εάν έμεϊς και οί υποθέσεις μας έχουν καλώς, δέν θά έχη δύναμη ό αντίχριστος ούτε θά μπόρεση νά μας υποδούλωση, καθώς ήδη θά τον αναμένουμε. Αυτά θά τά έπιτύχη, όταν έμεϊς «είμαστε χωρίς νεύρα» και σέ κατάσταση δουλείας, γιά νά έξουσιάση άπό πολύ προηγουμένως τούς άρχοντες μας μέ τήν βούληση τους.
13. Ο άγιος Δημήτριος εγκατέλειψε τήν πόλη του στους βαρβάρους, γιατί οί χριστιανοί δέν ήσαν θερμοί στήν πίστη τους, άλλά «σπϊλοι και μώμοι, δοϋλοι γαστρός και τών ύπό γαστέρα παθών», σύμφωνα μέ τόν άγιον Συμεών (ΒΒΙίοιιτ, 8, 11, 1).
14. Τριβαλλούς οί Βυζαντινοί συγγραφείς ώνόμαζαν τούς Σέρβους.
|
